Šifra predmeta:
1433B		 Naziv predmeta:
Toksikološka biohemija

Školska godina:

2012/2013.

Uslovi pohađanja:

1062B + 1402B + 1421B

ESPB:

6

Vrsta studija:

osnovne akademske studije

Studijski program:

Biohemija: 4. godina, zimski semestar, izborni (1IP4B), stručno-aplikativni predmet

Nastavnik:

dr Ljuba M. Mandić

Saradnik:

dr Vesna B. Jovanović
naučni savetnik, Hemijski fakultet, Studentski trg 12-16, Beograd

Fond časova:

Nedeljno: četiri časa predavanja + dva časa laboratorijskih vežbi (4+0+2)

Ciljevi:

Cilj kursa je da student stekne znanja o međudejstvima stranih (toksičnih) supstanci i organizama na molekulskom nivou, odnosno o biotransformaciji stranih supstanci, bioinaktivaciji i bioaktivaciji i interakcijama sa biomolekulima, kao i da ovlada eksperimentalnim veštinama za rad u toksikološkim laboratorijama.

Ishod:

Razumevanje opštih pojmova iz toksikologije, procesa biotransformacije stranih supstanci; molekulskih aspekata toksičnog efekta, odnosa strukture i aktivnosti toksičnih supstanci; biohemijskih osnova ispoljavanja toksičnosti na ciljnim organima; ovladavanje osnovnim metodama i tehnikama koje se primenjuju u toksikološkim biohemijskim laboratorijama.

Oblici nastave:

Predavanja, eksperimentalne vežbe, teorijske vežbe, seminarski rad.

Vannastavne aktivnosti:

—

Literatura:

Osnovna literatura:

  • Milan Jokanović: Toksikologija, Farmaceutski fakultet, Elit Medica, Beograd, 2001.
  • P. David Josephy: Molecular toxicology, Oxford University press, 1997.
  • Ljuba Mandić: Uputstva za vežbe

Pomoćna literatura:

  • L. Casarett, J. Doull: Toxicology: The Basic Science of Poisons, McGraw-Hill, 2001.

Dodatni materijal:

—

  Nastavne obaveze i način ocenjivanja

Predavanja:

5 poena (4 časa nedeljno)

Program rada:

  1. Uvodno predavanje.
  2. Odnos doze i indukovanog toksičnog efekta.
  3. Apsorpcija toksičnih supstanci.
  4. Transport, distribucija i eliminacija.
  5. Biotransformacija ksenobiotika. Reakcije I i II faze biotransformacije, opšte karakteristike i značaj.
  6. Citohrom P450. Mikrozomalne oksidacije: epoksidacija i hidroksilovanje, mehanizmi reakcija.
  7. Nemikrozomalne oksidacije.
  8. Reakcije II faze biotransformacije. Konjugacija sa glukuronskom i sumpornom kiselinom.
  9. Reakcija konjugacije sa glutationom. Primeri bioaktivacije i bioinaktivacije ksenobiotika u reakcijama I i II faze.
  10. Od apsorpcije do toksičnog efekta: DDT, nikotin, živa, dioksini...
  11. Reaktivne kiseonične vrste i antioksidativni odbrambeni sistem.
  12. Faktori koji utiču na ispoljavanje toksičnog efekta supstanci.
  13. Akutna i hronična toksičnost.
  14. Genotoksičnost. Hemijska mutageneza, karcinogeneza. Teratogeneza.
  15. Ispoljavanje toksičnog efekta na ciljnim organima.

Laboratorijske vežbe:

10 poena (2 časa nedeljno)

Program rada:

  1. Određivanje sadržaja toksičnih supstanci i njihovih metabolita.
  2. Teški metali, određivanje, ispitivanje nefrotoksičnog efekta, interakcija kompleksa metala sa DNK.
  3. Toksično dejstvo gasova. 
  4. Toluen: parametari izloženosti, aktivnost citohroma P450 i antioksidativnih enzima, ispitivanje modifikacija proteina.
  5. Etanol, određivanje, sinteza i karakterizacija hemoglobinskih modifikacija.
  6. Biohemijski parametri toksičnog dejstva pesticida.
  7. Testiranje toksičnosti i procena rizika.

Seminarski radovi:

15 poena

Kolokvijumi:

20 poena

Usmeni ispit:

50 poena