Odabir predmeta

Projekat "Digitalizacija predmeta iz zaostavštine Sime Lozanića" (eng. "Digitization of exhibits from Sima Lozanić's legacy"), koji finansira Ministarstvo kulture, broj 451-04-03141/2023-02, ima za cilj je da se trajno sačuva zaostavština hemičara, akademika, profesora, rektora i ministraSime Lozanića (1847-1935), koja se čuva u Zbirci velikana srpske hemije, nastavno-naučnoj jedinici Univerziteta u Beogradu - Hemijskog fakulteta.

Projekat je obuhvatao digitalno snimanje predmeta (bočica sa hemikalijama, hemijskih instrumenata i pribora) i izradu metapodataka snimljenih predmeta i pohranjivanje kompletnih snimaka u repozitorijum Audiovizuelnog arhiva i centra za digitalizaciju SANU (dalje: AVA SANU).

Članovi projektnog tima su popisali izabrane predmete iz Zbirke velikana srpske hemije i istražili poreklo i namenu, radi kreiranja kompletnih metapodataka. Predmeti su snimljeni najsavremenijim metodama i opremom za digitalizaciju. Rezultati projekta će biti javno dostupni na internet stranici AVA SANU i predstavljeni u okviru obeležavanja Godine Sime Lozanića, koju organizuje SANU.

Predloženi projekat deo je višegodišnjeg rada na proučavanju zaostavštine Sime Lozanića. U projektu učestvuju zaposleni na Hemijskom fakultetu, članovi Odbora za obeležavanje godine akademika Sime Lozanića u organizaciji SANU, kao i stručnim saradnicima AVA SANU.

Rukovoditeljka:   Slađana Savić, asistent.
Učesnici:   Vesna Milanović Maštrapović, Snežana Bojović, Lidija Ralević, Branislav Vojnović (SANU), Veselin Milunović (samostalni fotograf), Bogdan Šolaja (SANU).
Pomoć:   Goran Roglić, Biljana Tomašević, Nebojša Radović, Goran Veličković.
Foto:   Ivan Stanić, Slađana Savić, Željko Trifković.

Digitalne slagalice

Za ljubitelje slagalica odabrali smo kolekciju digitalizovanih predmeta. Slagalice potražite ovde.

Galerija

Hempelovi baloni za apsorpciju gasova (na metalnom postolju), visine 32,5 cm, širine 17,5 cm, dužine 30 cm; prva polovina 20. veka. Predmet je utvrđen u kulturno dobro, inventarni broj T:15 44/14. Hempelova pipeta predstavlja deo aparature za gasnu analizu tj. za određivanje zapreminske procentne zastupljenosti sastojaka smeše gasova. Čine je četiri staklena balona, staklena cev, staklena kapilara i metalni okvir. Balon koji nosi kapilaru zapremine je oko 150 cm3, dok su zapremine ostalih balona oko 100 cm3 . Hempelova pipeta pogodna je za apsorpciju ugljenik(II)-oksida iz smeše gasova nastale nepotpunim sagorevanjem goriva. Aparaturu za apsorpciju gasova konstruisao je krajem sedamdesetih godina 19. veka Bunzenov učenik nemački hemičar Hempel (Hempel). Na primerku iz Zbirke još uvek stoji etiketa sa nazivom i svrhom pipete. Nije poznat autor natpisa i vreme postavljanja etikete. (Izvor: Laboratorija velikana srpske hemije, str 28, broj 14 http://chem.bg.ac.rs/muzej/Laboratorija_velikana_nasledje_srpske_hemije-2013.pdf)

Veselin Milunović tokom fotografisanja aparature po Engleru za određivanje viskoziteta ulja

Polarizacioni mikroskop ''E Hartnack'' (E Hartnack, Potsdam), visine 32,5 cm, širine 18,5 cm, dužine 17 cm; 1870-1878. god. Polarizacioni mikroskop (dimenzije mikroskopa dužina=16 cm; širina= 12 cm; visina = 29 cm) sa originalnom drvenom kutijom, koja sa gornje strane vrata ima urezan serijski broj (26823), i ključem u vratima. Prema rečima kustoskinje Zbirke minerala i stena (RGF), Alene Zdravković, ovakav mikroskop se koristi za proučavanje minerala. Na vratima, sa spoljašnje gornje strane, ima tragova postojanja etikete koja je bila zakucana za drvo. Svi delovi mikroskopa su funkcionalni. Na telu mikroskopa je urezan naziv proizvođača (E Hartnack, Potsdam), koji ukazuje na opseg godina proizvodnje (izvor: http://microscopist.net/Oberhaeuser.html ). Sa gornje i donje strane potkovičastog postolja se nalaze etikete sa inventarskim brojevima (Prirodno-Matematički fakultet, Hemijski Institut): 731 sa gornje i 323 sa donje.

Evidentiranje fotografisanih predmeta i provera metapodataka, Biljana Tomašević i Vesna Milanović Maštrapović

Deo tima

Dan evropskog akademskog nasleđa (17. 11. 2023.)

Deo aparature za elektrosinteze, nepoznat proizvođač, visine 70 cm, širine 14 cm, dužine 38 cm, kraj 19. / početak 20. veka. Sastoji se iz velike cilindrične posude, kao osnova. U njoj se nalazi uža posuda sa šlifom na vrhu, iz koje se granaju dve uske cevi sa slavinama: jedna se nalazi direktno ispod šlifa i na polovini cevi se dalje grana ka dole (pod uglom od 90 stepeni), a druga polazi iz donjeg dela posude i izvija se ka gore (uz spoljašnji zid posude), a zatim se njen pravac izjednačava sa prvom cevi (tako da se nalaze u istoj ravni). Unutar ove posude se nalazi još jedna uža posuda, koja sadrži metalnu elektrodu sa dve žice, koje izlaze iz vrha posude. Na kraju jedne žice (zelene) se nalazi druga elektroda. Predmet je utvrđen u kulturno dobro (T:15. 44/54)

Portret Sime Lozanića, rad Uroša Predića (1922)

Mediji o projektu

Emisija Eureka, 25. 1. 2024. "Sima Lozanić: vitez srpske nauke" (gošća: Slađana Savić)

Gimnazija "Bora Stanković" u Vranju pripremila je kratak film i javni čas o Simi Lozaniću. Snimak pogledajte ovde.
U organizaciji i realizaciji su učestvovali: Dijana Kostić, nastavnica hemije, kao i Vuk Obradović, Katarina Zlatanović, Luka Stajić, Danilo, Emilija Arsić i Leonora Ristić, učenici.

Konferencije i informativni prilozi

Slađana Savić, rukovoditeljka projekta DELL, imala je usmeno izlaganje na konferenciji "Unutar digitalnog. Mogućnosti i izazovi u naučnim muzejima", koja je od 2. do 4. septembra 2024. godine održana u Beču, Austrija. https://cimusetvienna2024.com

Organizator konferencije je bio Komitet za muzeje i zbirke nauke i tehnike (CIMUSET) Međunarodnog saveta muzeja (ICOM), a domaćin je bio Tehnički muzej u Beču. 

Prezentacija "Digitizing the Past, Driving Discovery – A Digitization Project on Objects from Early Belgrade's Chemistry Labs Inspiring Multifaceted Data Exploration" se može pogledati ovde: 

https://cherry.chem.bg.ac.rs/handle/123456789/6619  

O konferenciji "Unutar digitalnog. Mogućnosti i izazovi u naučnim muzejima" Slađana Savić napisala je informativni prilog za Časopis Nacionalnog komiteta Međunarodnog saveta muzeja, koji možete protati ovde: 

https://cherry.chem.bg.ac.rs/handle/123456789/7027

Na zajedničkoj konferenciji UMAC-a i Universeum-a, svetskoj i evropskoj organizaciji za univerzitetsko nasleđe, Slađana Savić, rukovoditeljka projekta DELL, izlagala je postersko saopštenje naslovljeno: "Digitization of exhibits from Sima Lozanić’s legacy – the first digitization project at the University of Belgrade – Faculty of Chemistry". 

Konferencija sa temom "Oblikovanje transformacije: Univerzitetske zbirke u svetu koji se menja" održana je od 23. do 29. septembra 2024. godine u Drezdenu, Nemačka, na Tehnološkom univerzitetu u Drezdenu. 

Poster i apstrakt možete pronaći ovde: https://cherry.chem.bg.ac.rs/handle/123456789/6806

O neobičnom otkriću tokom projekta DELL Slađana Savić pisala je za Navoj: informator Zajednice naučnotehničkih muzeja Srbije. Tekst naslovljen "Slano iznenađenje – otkriće bočice sa uzorkom vode iz Mrtvog mora u Beogradu" možete pročitati ovde: 

https://cherry.chem.bg.ac.rs/handle/123456789/7036